E-ticaret yasasında yönetmelik yayınlandı

0

BEĞENDİM

ABONE OL

News

0

Kamuoyunda ve sektörde tartışmalara neden olan e-ticaret yasasında beklenen yönetmelik yayınlandı.

Yayınlanan yönetmelik ile birlikte, birtakım hükümler için özel yürürlük tarihleri bulunmakla beraber genel yürürlük tarihi 1 Ocak 2023 olarak belirlendi. Uzman isimler e-ticaret yönetmeliğini Habertürk’e değerlendirdi…

29 Aralık 2022 tarihinde Resmî Gazete’de yayımlanan Elektronik Ticaret Aracı Hizmet Sağlayıcı ve Elektronik Ticaret Hizmet Sağlayıcılar Hakkında Yönetmelik, elektronik ticaret aracı hizmet sağlayıcı (AHS) ve elektronik ticaret hizmet sağlayıcıların (HS) faaliyet ve denetimleri ile bunlar arasındaki ticari ilişkilerin düzenlenmesine yönelik usul ve esasların detaylarını belirledi.

Bu kapsamda, 7 Temmuz 2022’de değiştirilen Elektronik Ticaretin Düzenlenmesi Hakkında Kanun (E-Ticaret Yasası) ile getirilen yükümlülüklerin detaylarının da yönetmelik ile belirlendiği söylenebilir.

Yayınlanan yönetmelik ile birlikte, Elektronik Ticarette Hizmet Sağlayıcı ve Aracı Hizmet Sağlayıcılar Hakkında Yönetmelik ise yürürlükten kaldırılırken, birtakım hükümler için özel yürürlük tarihleri bulunmakla beraber genel yürürlük tarihi 1 Ocak 2023 olarak belirlendi.

ARACILIK SÖZLEŞMESİ

Yönetmeliğin detaylarına bakılacak olursa, AHS ve HS arasında yapılacak aracılık sözleşmesinin asgari unsurları, hükümlerinin AHS tarafından değiştirilmesine ilişkin kurallar ve aracılık hizmetinin kısıtlanması, askıya alınması ve sonlandırılmasına ilişkin rejimlerin belirlendiği görülüyor.

Yönetmelik kapsamında, E-Ticaret Kanunu’nda da yer verilen orta, büyük ve çok büyük ölçekli AHS’lerin yapacağı sözleşmelerde ek olarak yer verilmesi gereken hususlar ve AHS’lerin aracılık hizmetini belirli koşullar haricinde kısıtlayamayacakları da düzenlendi.

ŞİKAYET BAŞVURULARI

E-Ticaret Kanunu ile düzenlenen şikayete konu taklit ürünün yayımdan kaldırılması süreci de yönetmelik ile detaylandırıldı.

Buna göre, şikayet başvurusuna, şikayet başvurusuna itiraza ve şikayet başvurusunun sonuçlandırılmasına ilişkin hususlar düzenlendi.

HAKSIZ TİCARİ UYGULAMALAR

Yönetmelikte, haksız ticari uygulama sayılan haller E-Ticaret Kanunu’na paralel olarak belirtildi.

AHS’lerin HS’lere 5 iş günü içerisinde yapmakla yükümlü olduğu ödemelerde çeşitli senaryoların ne şekilde yorumlanması gerektiği de yine yönetmelik ile açıklığa kavuştu.

MARKALI ÜRÜN SATMA YASAĞI

29 Aralık 2022’de yayınlanan yönetmelikte, AHS’nin kendi markalı ürünlerini aracılık hizmeti sunduğu elektronik ticaret pazar yerlerinde satışa sunma veya bunların satışına aracılık etme yasağının uygulanması için ürünlerin üreticisinin kim olduğunun önemli olmadığı da vurgulandı.

Yönetmeliğin bu kısmı için işletmelere uyum süresi olarak 1 Ocak 2024’te kadar zaman tanındı.

ARAMA MOTORLARINDA TANITIM

E-ticaret yönetmeliğine göre, AHS ve HS’nin onay almaksızın ekonomik bütünlük içinde bulunmadığı kişilerin tescilli markaları üzerinden reklam vererek çevrim içi arama motorlarında tanıtım faaliyetlerinde bulunması halinde, ihlale uğrayan kişinin şikayet başvurusuna ilişkin usul ve esaslar da düzenlendi.

VERİ KULLANIMI VE PAYLAŞIMI

Yönetmelik ile orta, büyük ve çok büyük ölçekli AHS’lerin veri kullanımı ve paylaşımına ilişkin yükümlülüklerinin detayları da düzenlendi.

Ayrıca, HS’nin hangi verileri ne şekilde taşıyabiliyor olması gerektiği de netleştirildi.

İlgili yasa 1 Ocak 2023’te yürürlüğe girecek olmasına rağmen, söz konusu yükümlülerin yürürlüğe gireceği tarih yönetmelik ile 1 Ocak 2024 olarak belirlendi.

DAHİLİ İLETİŞİM SİSTEMİ

AHS’nin HS ile iletişiminin kolay ve ücretsiz olarak sağlanması için AHS tarafından dahili iletişim sistemi kurulması de yönetmelik de yer alan maddeler arasında.

Buna göre, HS tarafından yapılacak tüm başvurular bu sistem üzerinden gerçekleştirilecek, aracılık sözleşmesi HS tarafından da erişilebilecek şekilde dahili iletişim sisteminde tutulacak ve Ticaret Bakanlığı görevlilerinin dahili iletişim sisteminde yer alan bilgileri görüntüleyebilmesi sağlanacak.

Yönetmelikte, dahili iletişim sistemi üzerinden yapılması öngörülen işlemlerin 1 Temmuz 2023 tarihine kadar elektronik posta gibi teknik araçlarla yapılabileceği belirtildi.

REKLAM VE TANITIM BÜTÇESİ

Yasanın tartışılan maddelerinden olan reklam giderleri de, yönetmelik ile açıklığa kavuşturuldu.

Buna göre, yönetmelikte reklam kabul edilen uygulamalar ve indirim bütçesi dahilinde değerlendirilen kalemler listelendi.

Aynı zamanda, AHS’lerin reklam ve indirimleri tek düzen hesap planında “Reklam Giderleri” ve “Elektronik Ticaret İndirimleri” hesabı kullanılarak muhasebeleştirileceği belirtildi ve bir takvim yılına ilişkin reklam ve indirim bütçelerinin kullanılmayan kısmının sonraki dönemlere devredilemeyeceği vurgulandı.

ELEKTRONİK TİCARET LİSANSI

Yönetmelikte, E-Ticaret Kanunu’nda detaylandırılan belirli ölçekleri aşan AHS ve HS’lerin faaliyetlerine devam edebilmeleri için bakanlıktan lisans almaları ve lisanslarını yenilemeleri gerekliliği de yer aldı.

Bu çerçevede, elektronik ticaret lisansına ilişkin detaylar, başvuru süreci ve başvurunun sonuçlandırılması detaylandırıldı.

Buna göre, lisans başvuruları Elektronik Ticaret Bilgi Sistemi (ETBİS) üzerinden yapılacak ve 15 gün içerisinde bakanlık tarafından sonuçlandırılacak.

Ayrıca, lisans verilmesi için aranan şartın lisans ücretinin ödenmesi olduğu ve başka bir şartın aranmayacağı da yine yönetmelikte yer aldı.

Lisans ücretinin ise, E-Ticaret Kanunu’nda belirlenen eşiklere göre AHS ve HS özelinde hesaplanacağı bildirildi.

Yönetmelik ile açıklığa kavuşturulan en önemli konulardan biri ise, lisans başvurusunda bulunan AHS ve HS’nin bu süre içinde elektronik ticaret faaliyetine devam edebilecek olması oldu.

E-ticaret yönetmeliğinde, lisans yükümlülüğüne ilişkin uyum süresi 1 Ocak 2025, parasal eşiklere ilişkin yürürlük tarihi ise 1 Ocak 2024 olarak belirlendi.

PAY DEVRİ BİLDİRİM YÜKÜMLÜLÜĞÜ

E-Ticaret Kanunu’nda yer alan düzenlemeye paralel olarak orta, büyük ve çok büyük ölçekli AHS ve HS’lerin pay devri yapmaları, şirket kurmaları gibi birtakım hallerde bu işlemleri ETBİS üzerinden bildirmelerine ilişkin süreç netleştirildi.

MEVZUATA UYGUNLUK RAPORU

Orta, büyük ve çok büyük ölçekli AHS’lerin, bakanlığa yönelik olarak HS içeriklerinin mevzuata aykırılıklarını içeren raporlama yükümlülüğü detaylandırılarak bu raporun yıllık olacağı, aykırılığın konusunu, ilgili mevzuatı bunlara ilişkin tespit yöntemlerini ve alınan tedbirleri içereceği ve de hangi mevzuatlar açısından bu incelemenin yapılması gerektiği de yönetmelikte netleştirilen konular arasında yer aldı.

BAĞIMSIZ DENETİM

Orta, büyük ve çok büyük ölçekli AHS ve HS’ler bakımından E-Ticaret Kanunu ile getirilen bağımsız denetim raporunu bakanlığa gönderme yükümlülüğünün detayları belirlendi.

FAALİYET KISITLAMALARINA İLİŞKİN HÜKÜMLER

Çok büyük ölçekli AHS ve çok büyük ölçekli HS’ler için E-Ticaret Kanunu kapsamında da düzenlenen finansal hizmetler kısıtlamalarına yönetmelikte aynen yer verildi.

Ancak, 6493 sayılı Ödeme ve Menkul Kıymet Mutabakat Sistemleri, Ödeme Hizmetleri ve Elektronik Para Kuruluşları Hakkında Kanun’da düzenlenen sınırlı ağ istisnası dışında kalan araçlara ilişkin kısıtlama, Yenilenmiş Ürünlerin Satışı Hakkında Yönetmelik kapsamında faaliyet gösteren yenileme merkezleri tarafından yapılan satın alma işlemleri karşılığında AHS tarafından alıcılara sağlanan puan, kupon, hediye çeki ve benzeri imkânlar hakkında uygulanmayacağı belirtildi.

Yönetmeliğin bu kısmı için işletmelere uyum süresi olarak 1 Ocak 2024’te kadar zaman tanındı.

Çok büyük ölçekli AHS’ler için E-Ticaret Kanunu kapsamında düzenlenen posta ve taşımacılık hizmetleri kısıtlamalarına da yönetmelik kapsamında da aynen yer verildi. Yine bu konu ile alakalı olarak için işletmelere 1 Ocak 2024’e kadar uyum süresi tanındı.

Mal ve hizmet ilanlarının yayımlanmasına elektronik ortam sağlayan çok büyük ölçekli AHS’ler ve çok büyük ölçekli HS’ler için öngörülen ilan hizmeti kısıtlaması da yönetmelikte kendine yer bulan konular arasında.

Bununla birlikte, söz konusu kısıtlamanın Yenilenmiş Ürünlerin Satışı Hakkında Yönetmelik kapsamında faaliyet gösteren yenileme merkezlerine sunulan listeleme ve erişim hizmetleri hakkında uygulanmayacağı belirtildi.

DOÇ. DR. KEREM CEM SANLI:

‘UYGULAMAYA ÇOK FAZLA KATKISI YOK’

İstanbul Bilgi Üniversitesi Rekabet Hukuku ve Politikası Uygulama ve Araştırma Merkezi Direktörü Doç. Dr. Kerem Cem Sanlı, e-ticaret yönetmeliğini değerlendirdi. İstanbul Bilgi Üniversitesi Rekabet Hukuku ve Politikası Uygulama ve Araştırma Merkezi Direktörü Doç. Dr. Kerem Cem Sanlı, e-ticaret yönetmeliğini değerlendirdi.

Sanlı, yönetmeliğin, Temmuz ayında çıkarılan e-ticaret yasasında öngörülen hükümlerin uygulanma esaslarını belirlediğini, bu anlamda amacının aynı zamanda kanun hükümlerinin kapsamını ve yorumunu netleştirmek olduğunu aktardı.

Yönetmeliğin önemli ölçüde ilgili yasanın hükümlerini tekrar ettiğini belirten Sanlı, “Dolayısıyla uygulama katkısının çok fazla olmadığı söylenebilir” dedi.

Doç. Dr. Kerem Cem Sanlı, “Kanun değişikliği neticesinde kabul edilen, e-ticaret aracı hizmet sağlayıcılarının kendi markasını satması, indirim ve reklam kısıtlamaları, faaliyet sınırlamaları ve lisans ücreti gibi düzenlemelerin olumsuz etkileri olacağından bahsetmiştik. Yönetmelik, bu hükümlerin kapsamını daraltmaya ya da bunların amaca uygun tatbikine elverişli fazlaca hüküm içermiyor. Dolayısıyla sorunlu hükümlerin neden olacağı maliyetleri azaltacak vasfa sahip değil” ifadelerini kullandı.

ARACILIK SÖZLEŞMELERİNDE YENİ DÜZENLEME

Yönetmeliğin temelde üç eksen üzerine inşa edildiğinden de bahseden Sanlı, “Bunlar, e-ticaret aracı hizmet sağlayıcıları ile e-ticaret hizmet sağlayıcılarının ekonomik ilişkilerinin düzenlenmesi (adil ticaret ve rekabetin sağlanması), e-ticaret aracı hizmet sağlayıcılarının tekelleşmesinden doğan sorunların hafifletilmesi (rekabete açılması) ve diğer münferit düzenlemelerdir. Burada temel yeniliklerin e-ticaret aracı hizmet sağlayıcıları ile e-ticaret hizmet sağlayıcılarının arasındaki ilişkilerin düzenlenmesini bağlamında ortaya çıktığı iddia edilebilir” görüşünü paylaştı.

Aracılık sözleşmelerinde yönetmelik ile birlikte değişiklikler getirildiğini kaydeden Sanlı, “Önemli bir düzenleme aracılık sözleşmesi başlıklı beşinci bölümde yer almaktadır. Bu düzenleme kanunda yer almamıştır. Burada e-ticaret aracı hizmet sağlayıcıları ile e-ticaret hizmet sağlayıcıları arasındaki sözleşmede yer alması gereken asgari unsurlar, bu sözleşmelerin ne şekilde değiştirileceği ve sonlandırılacağı ayrıntılı şekilde düzenlenmiştir. Bu hükümler bir yönüyle, haksız ticari uygulama teşkil edebilecek hallerin de sözleşmede yer almaması gerektiğini sağlamaktadır” dedi.

‘EK MALİYETLER GETİRİYOR’

Sanlı, yönetmelikteki diğer hükümler başlığı altında birtakım yenilikler olduğunu anlatarak, “Mesela bilgi verme yükümlülükleri ve denetim yükümlülükleri. Bunlar faydalı ancak bir kısmı e-ticaret aracı hizmet sağlayıcıları için ilave maliyet getiriyor” ifadesi kullandı.

Kerem Cem Sanlı, yoğunlaşma ve tekelleşme kontrolüne ilişkin olarak da şu düzenlemelere dikkat çekti;

“1- Veri kullanımı ve paylaşımı (veri taşıma) hükmünün nasıl hayata geçirileceği netleştirilmiş. Bu son derece olumlu, tabi nasıl uygulanacağı ve bunun etkin olup olmayacağı tartışmalı.

“2. Reklam bütçesi ve indirim bütçelerinin nasıl kullanılacağı ve buradaki hesap ve istisnalar daha açık kaleme alınmış. Ancak bir yenilik yok denebilir. Reklam yasağına dair 28/9 fıkrası yanlış yorumlanabilir. Bu maddeler açısından indirim ve reklam kavramları çok geniş tanımlanmış ve ne yazık ki uygulama alanına dair esaslı bir daraltma yok.

3. İlan hizmetine dair getirilen faaliyet sınırlamalarında yenileme merkezleri için ilginç bir istisna var. Bu istisnanın benzeri ödeme hizmetlerinde de var. Bunların gerekçesi anlaşılmıyor.”

IDEASOFT CEO’SU SEYHUN RECEP ÖZKARA:

‘KÜÇÜK VE ORTA ÖLÇEKLİ SATICILARI KORUYOR’

IdeaSoft CEO’su ve TOBB E-Ticaret Meclisi Üyesi Seyhun Recep Özkara da, e-ticaret hizmet ve aracı hizmet sağlayıcılar ile ilgili resmi gazetede yayımlanan yönetmeliğin kapsamının oldukça geniş olduğuna değindi.

Özkara, “2023 itibariyle yürürlüğe giren, 2023’ün 2’inci yarısında ve sonrasında 2024 itibari ile yürürlüğe girecek maddeler bulunuyor. Yönetmelik ile ilgili büyük resme baktığımızda e-ticaret sektöründeki büyük oyuncuların rekabetini düzenleyen, küçük ve orta ölçekli e-ticaret satıcısını da koruyan bir yönetmelik olduğunu yorumluyoruz. Fiyat, reklam ve pazarlama, lojistik, ödeme gibi birçok konuda düzenlemeler yapılmış” dedi.

Özkara, yönetmeliğin tekelleşmenin önüne geçeceğini savunarak, “E-ticaret yapan her işletme için tekelleşmenin önüne geçilmesi, kendi sitelerini kuran ve reklam pazarlama yapmaya çalışan e-ticaret sitelerinin rekabet anlamında avantaj sağlaması hem üretici, satıcılar için, hem de tüketici için daha faydalı” şeklinde konuştu.

Yönetmeliğin asıl etkisinin ilerleyen yıllarda görüleceğini kaydeden Özkara, “Bu yönetmelik ile beraber yıkıcı rekabetin olmadığı, herkes için daha rekabetçi, pazara yeni dahil olan e-ticaret yapmak isteyen işletmeler için de daha avantajlı olacağını öngörüyorum. 2023 itibariyle ve sonraki yıllarda etkilerini göreceğiz” görüşlerini paylaştı.