Kara liste ve yaptırım listeleri taramasında en güncel gelişmeler

0

BEĞENDİM

ABONE OL

News

0

PSM DERGİSİ /ÖZEL HABER 

Bu savaşın perde arkası kahramanlarından biri de Fineksus… Fineksus CEO’su Ahmet Vefik Dinçer, “Finansal transfer akışının aksamaması adına 7 gün 24 saat ve eş zamanlı olarak kara liste ve yaptırım listesi sorguluyoruz. Bu şekilde günde 30 milyon finansal işlemi tarayarak bankalar ve FinTek’lerin risklerini minimize ediyoruz” diyor…

Ukrayna ile Rusya arasında yaşanan savaş ve diğer bölgelere de yansıyan politik gerginlikler finansal piyasaları olumsuz etkiliyor. Yaptırımların ardı arkası kesilmiyor. Her geçen gün yeni bir ticari ambargo haberi alıyoruz. Bu noktada kara para aklamayla mücadele, kara liste, yaptırımlar listesi gibi kavramların önemi daha da arttı. Finans sektöründe her büyüklükteki işletmenin bu konuda bilgi sahibi olması, önlem alması artık bir zorunluluk. Biz de bu noktada kara para aklamanın önlenmesi (AML) ve uyum süreçleri konusunda bir uzmana danışmaya karar verdik.

Kara liste ve yaptırım listelerini anlık olarak sorgulayıp müşterilerinin riskini minimize eden Fineksus’un CEO’su Ahmet Vefik Dinçer, bu konuda bilinmesi gerekenleri, alınması gereken önlemleri PSM okurları için anlattı…

Ahmet Bey nedir bu kara listeler, yaptırım listeleri? Son günlerde neden daha fazla gündeme gelmeye başladı?

Yaptırım listeleri; küresel düzeyde ulusal çıkarların korunması, suç gelirlerinin önlenmesi ve terörün finansmanıyla mücadele etmek adına farklı ülke, organizasyon ve şahıslara uygulanan kararlar doğrultusunda belirleniyor. Yakın zamanda Rusya-Ukrayna savaşının başlamasıyla da şahit olduğumuz üzere Rusya’ya uygulanan ticari, ekonomik ve finansal yaptırımlar, tüm bankalar ve FinTek’ler dahil küresel finansal ekosistemini yakından ilgilendiren bir durum.

2022 yılına girdiğimizde Doğu Avrupa’da başlayan bu politik gerginlik savaşın ateşini fitilleyerek tüm dünyayı sarsan; ekonomik, finansal ve sosyal anlamda etkileyen bir süreci başlattı. G7 ve bazı NATO üyesi ülkelerinin durumu kontrol altına almak amacıyla başlattığı ve her gün yenisi eklenen yaptırım listeleri, uygulanan ticari ambargolar tüm dünyanın gündemini oluşturmaya devam ediyor.

Sizlerin de bildiği gibi küresel ekonomi, farklı ülkeler arasında yapılan ticari anlaşmalarla birbirini dengelediği ve beslediği çarklardan oluşuyor. Yani her ülkenin diğer ülkelere ve bölgelere yaptığı ticaret sayesinde bugünkü küresel ekonomi sistemi işliyor. Bu yüzden de savaş nedeniyle Rusya’ya uygulanan yaptırımlar sadece o bölgeyi değil, tüm dünya ekonomisini ve finansal piyasalarını etkiliyor.

Sizce bu yaptırımlar küresel finans ekosistemini daha ne kadar etkileyebilir?

Finans ekosistemini ve hangi ülke/bölgeleri ne derecede etkileyeceğini öngörmek bu aşamada epey güç. Ancak negatif bir etki olacağı kesin. Örneğin, Rusya’nın uluslararası ödeme sistemi SWIFT’ten bloke edilmesi, sadece bu ülkedeki bankaları değil bölgesel ticareti, ithalat/ihracat dengesini ve Rusya’nın ekonomik olarak iş birliği içerisinde olduğu ülkelerle alışverişini olumsuz etkileyecektir. Hatırlanacağı gibi ABD, Avrupa Birliği ve İngiltere eş zamanlı olarak Rusya’yı SWIFT’ten bloke ederek, Rusya Merkez Bankası, Rusya Devleti Finans ve Maliye Bakanlığı ile yine devlete ait Varlık Fonu’nun ilgili ülkelerin para birimiyle karşılıklı olarak finansal işlem yapmasını yasakladı. Yine finansal ekosistemi etkileyen ek yaptırımlar uygulanarak, lüks tüketim ürünleri ve çelik gibi emtiaların Rusya’dan ithal ve ihraç edilmesi bazı ülkeler tarafından yasaklandı. Tüm bu yaptırımların sadece 1 ay gibi kısa sürede gerçekleşmesi ve savaşın devam etmesiyle artan belirsizlik finansal kuruluşlar için öngörülemeyen riskler oluşturuyor.

“Geçen yılın sadece ilk yarısında AML uyum süreçlerini efektif uygulayamamaktan kaynaklı, aralarında NatWest, Deutsche Bank, HSBC UK gibi küresel bankaların da bulunduğu kuruluşlara toplamda 1.13 milyar dolara yakın para cezası uygulandı.”

7 GÜN 24 SAAT VE EŞ ZAMANLI SORGULAMA

Peki özellikle bankalar ve FinTek’ler bu tür risklerle karşılaşmamak adına ne gibi önlemler alabilir? Şirketinizin bu konudaki çözümlerini anlatabilir misiniz?

Fineksus olarak bu noktada, kara liste ve yaptırım listelerindeki en güncel detayları finansal müşterilerimize sunmak için hem kamusal hem de özel olarak yayınlanan listeleri yazılımlarımıza entegre ediyoruz. Finansal transfer akışının aksamaması adına 7 gün 24 saat ve eş zamanlı olarak kara liste ve yaptırım listelerini sorgulayarak bankaların ve FinTek’lerin risklerini minimize ediyoruz.

Özellikle son günlerde bankalar ve FinTek’lerden yaptırımlar ve kara liste güncellemeleriyle ilgili olağanüstü bir talep alıyoruz. Bu süreci yönetirken en önemli konu şeffaflık ve hız. Bu yoğun ilgiye, yine olağan dışı bir şekilde ortaya çıkan savaş koşulları ve uygulanan acil yaptırımlar sebep oldu. Fakat olağan zamanlarda da bankalar, FinTek’ler ve diğer finansal kuruluşların kara liste ve yaptırım listesi sorgulama süreçlerini efektif ve sürekli bir şekilde AML uyum programının önemli bir parçası olarak yönetmesi gerekiyor.

Geçen yılın sadece ilk yarısında, AML uyum süreçlerini efektif uygulayamamaktan kaynaklı, aralarında NatWest, Deutsche Bank, HSBC UK gibi global bankaların da bulunduğu kuruluşlara toplamda 1.13 milyar dolara yakın para cezası uygulandı. Bu kuruluşların itibar kaybı ise göz ardı edilemeyecek seviyede.

Para cezası ve daha da önemlisi itibar kayıplarını önlemek için tüm finansal kuruluşların kara para aklamanın önlenmesi ve uyum sürecini yönetmek adına efektif ve sürdürülebilir bir altyapı kurması gerekiyor. Kara liste ve yaptırım listeleri taraması bu yapının sadece bir parçası. Evet önemli bir parçası ama 360 derece entegre bir AML çözümü için “müşteri kabulü” olarak adlandırdığımız başlangıç ve şüpheli işlem takibi olarak devam eden analiz süreci de ihmal edilmemeli.

Kara para aklamanın engellenmesi ve ilgili kanuna uyum süreçleri için olmazsa olmaz teknolojiler neler?

Bu süreci 4 ana başlıkta şöyle ele alabiliriz:

* Müşterini tanı: Bu süreç fiziksel ve uzaktan müşteri kabulüyle başlar. Bu süreçte uzaktan müşteri edinme teknolojileri devreye girmesine rağmen akıştaki adımlar nettir; ilgili müşterinin isim kontrolü, “negatif medya kontrolü” (adverse media screening) ile başlar süreç. Akabinde müşterinin risk profili anlık olarak tanımlanır ve risk seviyesi yüksek hesaplanan durumlarda EDD olarak adlandırdığımız “detaylı müşteri durum tespiti” yapılır.

* Kara liste ve yaptırım listesi sorgulama: Finansal kuruluşlar için hem müşteri kabulü hem de işlem takibi sırasında zorunlu olarak uygulanması gereken, olmazsa olmaz ve tüm risk faktörlerini içerisinde barındırarak ilgili kuruluşa anlık alarmlar iletebilecek seviyede olmalıdır. Sadece bölgesel olarak bile sıklıkla güncellenen kamuya açık özel kara liste ve yaptırım listelerinin 7 gün 24 saat boyunca güvenilir bir uygulamayla taranıyor olması günümüz şartlarında idealdir. Elbette bu uygulamanın metinlerde kontrolleri aşmak için yapılacak istemli ve kötü niyetli değişimleri de anlayacak ve gereğinden fazla sonuç üretmeyi engelleyecek kapasitede olması gerekir. Ki en önemli nokta da burasıdır.

* Şüpheli finansal işlem takibi ve analizi: Kara para aklamanın önlenmesi uyum süreçlerinin en güçlü ve sürekli devam eden bir parçasını oluşturur. Şüpheli işlem tespit edildiği takdirde, ilgili finansal kuruluşun ülkedeki yetkili regülatör ve denetleyici kuruluşa bu işlemi raporlamasıyla sonuçlanan bir süreçtir. AML çözümleri söz konusu olunca Fineksus olarak en önemli Ar-Ge ve teknoloji yatırımlarını bu alanda yaptığımızı söyleyebilirim. Çünkü bankalar ve FinTek’ler de AML sürecindeki darboğaza sebep olan ve “yanlış pozitif sonuç” olarak bilinen raporlamaların yaklaşık yüzde 90’ına tekabül eden bir data havuzundan bahsediyoruz. Burada her yanlış pozitif sonuç için işlem takibi başlatıp yönetmek bankalar ve FinTek’ler için hem zaman hem de maliyet kaybına neden oluyor. Bu sebeple yapay zekâ ve makine öğrenmesi teknolojilerinden faydalanarak AML çözümlerimizde yanlış pozitif tespit sayısını en aza indirip finansal kuruluşların iş yüklerini azaltmayı ve müşteri memnuniyeti açısından performansı artırmayı hedefliyoruz.

* Risk yönetimi: Yukarıdaki 3 sürecin entegre biçimde çalışmasıyla ortaya çıkan datadan elde edilen müşteri risk puanıdır. Bu sürecin de dinamik bir yapıda düzenli olarak takip edilmesi gerekir. Müşterinin demografik bilgileri ve gelir seviyesine göre davranış profillemesi, düzensiz işlem takibi ve örüntü takibi düzenli olarak yapılır. Bu süreç için de yapay zekâ ve makine öğrenmesinin farklı senaryo tipleri oluşturması ve normal görünen ama olağan dışı olan finansal davranışları analiz edebilmesi bankalar ve FinTek’ler için önemli bir avantaj sağlar.

FARKLI COĞRAFYALARDA YENİ PROJELERİMİZ OLACAK

Bankaların ve FinTek’lerin AML uyum sürecine yaptığı yatırımlar, ayırdığı insan kaynağı ve teknoloji maliyeti epey meşakkatli görünse de belirttiğiniz parasal cezalar ve itibar kaybının önüne geçilebilmesi için dikkatli ve sürdürülebilir uygulanması gereken bir süreç. Siz bu sürecin hangi aşamasında finansal kuruluşlara destek oluyorsunuz?

Fineksus olarak alanlarında uzmanı kadromuzla yaygın bir coğrafyada bankalar, FinTek’ler ve diğer finansal kuruluşlara uluslararası finansal mesajlaşma altyapısı ve AML uyum konularında hizmet sağlayarak sektörde 20’nci yılımızı doldurduk. Ulusal ve bölgesel bankalar, FinTek’ler ve regülatörlerle sürekli iletişim halindeyiz. Pazarın dinamizmine göre hem yazılım uygulamalarımızı hem de kullandığımız teknolojileri sürekli geliştiriyoruz. İşlem hacmi, yaptığımız işteki uzmanlığı belirleyen en önemli kıstas diyebiliriz. Günde ortalama 30 milyon finansal işlemi on-prem veya cloud (bulut) üzerinde kara paranın önlenmesi için tarayıp analiz ediyoruz. Burada sayı kadar işlem çeşitliği de önemli. Bir startup FinTek için günde 100 işlem çok kritikken, küresel bankalarda milyon adetlerle işlem incelenmesi ve uzmanlıkların harmanlanabilmesi fark yarattığımız bir nokta. Bu başarının en önemli destekleyicisi ise ikinci iş kolumuz olan, uluslararası finansal mesajlaşma ve bulut altyapısı sağlamamız.

Tüm uygulamalarımızı pazarın talebine uygun olarak geliştiriyor, yeni teknolojileri uygulamak için teknoloji lideri ülkelerinden bilgi birikimi alıyor, iş birliği içerisinde partner yapılar kuruyoruz. Yakın zamanda farklı coğrafyalarda ve çeşitlenen ödeme sistemleri üzerinde de projelerimiz olacak. Elbette buralarda edinilen tecrübeler kara parayla savaşta önemli silahlarımız olmaya devam edecek.